Kiedy możesz podważyć uchwałę wspólników?

Wspólnik spółki z o.o. może żądać uchylenia uchwały, jeśli:
1) jest ona sprzeczna z umową spółki bądź dobrymi obyczajami i
2) godzi w interesy spółki lub ma na celu pokrzywdzenie wspólnika.
Pamiętaj, że obie te przesłanki należy udowodnić przy składaniu pozwu.

Pozew o uchylenie uchwały wspólników należy wnieść w terminie miesiąca od dnia otrzymania wiadomości o uchwale, nie później jednak niż w terminie 6 miesięcy od dnia jej powzięcia. Pamiętaj o dotrzymaniu tego terminu. Sprawa o uchylenie uchwały jest zawsze rozpatrywana przez sąd gospodarczy.

Prawo do wytoczenia powództwa o uchylenie uchwały wspólników przysługuje:
1) zarządowi, radzie nadzorczej, komisji rewizyjnej oraz poszczególnym ich członkom,
2) wspólnikowi, który głosował przeciwko uchwale, a po jej powzięciu zażądał zaprotokołowania sprzeciwu,
3) wspólnikowi bezzasadnie niedopuszczonemu do udziału w zgromadzeniu wspólników,
4) wspólnikowi, który nie był obecny na zgromadzeniu, jedynie w przypadku wadliwego zwołania zgromadzenia wspólników lub też powzięcia uchwały w sprawie nieobjętej porządkiem obrad,
5) w przypadku pisemnego głosowania – wspólnikowi, którego pominięto przy głosowaniu lub który nie zgodził się na głosowanie pisemne albo też który głosował przeciwko uchwale i po otrzymaniu wiadomości o uchwale w terminie 2 tygodni zgłosił sprzeciw.

W praktyce kwestia, kto jest upoważniony do zaskarżenia uchwały, budzi wiele kontrowersji.
Wspólnicy często zapominają żądać zaprotokołowania sprzeciwu, a potem okazuje się, że nie spełnili wszystkich kryteriów i przegrywają sprawę z przyczyn formalnych.

Samo zaskarżenie uchwały wspólników nie wstrzymuje związanego z nią postępowania rejestrowego. Możesz jednak złożyć do sądu rejestrowego wniosek o zawieszenie tego postępowania. Sąd decyzję w tej kwestii podejmie po przeprowadzeniu rozprawy.

Szczegółowe informacje związane z codziennym funkcjonowaniem spółki z o.o. znajdziesz
w poradniku „Doradca Prezesa spółki z o.o.”.

Od 1 stycznia 2011 r. zmieniły się międzynarodowe reguły Incoterms

Międzynarodowe reguły określających warunki sprzedaży to sformalizowane reguły zwyczaju handlowego, których stosowanie możesz przewidzieć w umowie z partnerami handslowymi. Od 1 stycznia 2011 r. obowiązują nowe reguły Incoterms 2010.

Incoterms (International Commercial Terms) lub Międzynarodowe Reguły Handlu to zbiór międzynarodowych reguł publikowanych przez Międzynarodową Izbę Handlową (ICC), które określają warunki sprzedaży. Ich stosowanie jest szeroko przyjęte na całym świecie. Nie są to przepisy prawa, jak np. konwencja międzynarodowa czy ustawa, a jedynie sformalizowane reguły zwyczaju handlowego. Możesz przewidzieć ich stosowanie w umowie z partnerami handlowymi, choć nie jest to obowiązkowe.
Dotychczas obowiązywały reguły Incoterms 2000. Od 1 stycznia 2011 r. weszły w życie reguły Incoterms 2010, które je zastąpiły.

W Incoterms 2010 zamiast 4 kategorii (E, F, C ,D) wprowadzono dwie:
1. odnoszące się do wszystkich rodzajów transportu, które można wykorzystać do przemieszczania ładunków, np. drogowy, lotniczy, morski, kombinowany (CIP, CPT, DAP, DAT, DDP, EXW, FCA),
2. odnoszące się wyłącznie do transportu wodnego, czyli morskiego oraz śródlądowego (CFR, CIF, FAS, FOB).

Usunięto 4 dotychczasowe reguły (DAF, DES, DEQ, DDU) i wprowadzono dwie nowe (DAP, DAT).
1. DAT (Delivered at Terminal) – Dostarczone do terminalu (sprzedający odpowiada za dowiezienie towaru do określonego terminalu i jego rozładunek). DAT zastępuje dotychczas stosowaną DEQ.
2. DAP (Delivered at Place) – Dostarczone do miejsca (sprzedający odpowiada za dostarczenie towaru do określonego miejsca, natomiast jego rozładunek jest w gestii kupującego). DAP zastępuje dotychczas stosowane DAF, DES i DDU.

Reguły DAT i DAP odnoszą się do wszystkich środków transportu i szczególnie nadają się do przesyłek kontenerowych. Określają, która strona ma tzw. gestię eksportową (obowiązek i zarazem uprawnienie do organizacji przewozu) i ubezpieczeniową. Rozstrzygają kwestię przechodzenia ryzyka związanego np. z przypadkowym uszkodzeniem lub kradzieżą towarów. Reguły te decydują o tym, która strona ma obowiązek zorganizować odprawy celne (eksportową i importową) oraz kto powinien zadbać o skompletowanie dokumentów niezbędnych do prawidłowej realizacji transakcji.

Więcej o zmianach w zakresie Incoterms przeczytasz w jednej z najbliższych aktualizacji poradnika „Doradca Prezesa spółki z o.o.” z artykułu mec. Macieja Szupłata, z którego pochodzi powyższy fragment.

Kiedy możliwe jest zatrzymanie zysku w spółce?

Każdy udziałowiec ma prawo do udziału w wypracowanego przez spółkę zysku wynikającym z rocznego sprawozdania finansowego i przeznaczonego do podziału uchwałą zgromadzenia wspólników. Ostatecznie jednak o wypłacie decyduje uchwała zgromadzenia wspólników oraz zapisy umowy spółki.

A zatem w gruncie rzeczy nie obowiązuje zasada, że jeśli spółka osiągnie zysk, to wspólnik ma do niego prawo. O tym, co się stanie z wypracowanym przez firmę zyskiem, zdecydują wspólnicy w drodze uchwały. W przypadku gdy nie podejmą w tej sprawie żadnej decyzji, zasadniczo zysk będzie pozostawał w spółce do czasu aż nie zdecydują inaczej.

Zauważ, że wypłata dywidendy jest tylko jednym ze sposobów podziału zysku. Możliwe są bowiem 3 rozwiązania:
1. zatrzymanie zysku w spółce, a więc wniesienie go do jednego z funduszy (np. rezerwowego),
2. wypłata całego zysku w postaci dywidendy lub
3. częściowe zatrzymanie zysku w spółce, a częściowe wypłacenie zysku w postaci dywidendy.

Jeżeli umowa spółki nie inaczej nie reguluje tej kwestii, wówczas przypadający wspólnikom zysk należy podzielić proporcjonalnie do liczby posiadanych przez nich udziałów.

Zgodnie z podstawową zasadą wynikającą z ksh prawo do dywidendy za dany rok obrotowy ma wspólnik, który jest właścicielem udziałów w dniu powzięcia uchwały o podziale zysku (art. 193 § 3 ksh). Nie ma więc prawa do dywidendy wspólnik, który sprzedał swoje udziały przed terminem zgromadzenia, na którym podjęto uchwałę o podziale zysku. Dywidendę otrzyma natomiast nabywca udziału, nawet jeśli nie był wspólnikiem w okresie, w którym spółka wypracowała zysk!

Wspólnicy mogą wprowadzić do umowy spółki postanowienie, że zgromadzeniu wspólników przysługuje prawo do określenia tzw. dnia dywidendy. Jest to dzień, na który sporządza się listę osób uprawnionych do dywidendy. Taki dzień należy wyznaczyć w ciągu 2 miesięcy od daty powzięcia uchwały o podziale zysku.
Zauważ, że może się zdarzyć, iż dywidendę otrzyma osoba, która nabyła udziały tuż przed dniem dywidendy, nawet jeśli nie była wspólnikiem podczas zwykłego zgromadzenia.

Więcej o kwestiach związanych z codziennym funkcjonowaniem spółki z o.o. przeczytasz w poradniku „Doradca Prezesa spółki z o.o.”.

Jak zmienią się przepisy o księgach wieczystych?

Dnia 20 lutego 2011 r. wchodzi w życie nowelizacja ustawy o księgach wieczystych i hipotece. Jakich zmian należy się spodziewać? Teraz jedna hipoteka będzie mogła zabezpieczać kilka wierzytelności. Powoływany będzie również administrator hipoteki.

Nowe przepisy likwidują podział na hipotekę zwykłą, która zabezpiecza wierzytelności już istniejące, określone na dokładną sumą pieniężną, i hipotekę kaucyjną, która służy do zabezpieczania wierzytelności przyszłych oraz o nieustalonej wysokości.

Teraz będzie ustanawiana jedna hipoteka, którą będzie można zabezpieczać zarówno wierzytelności istniejące, jak i przyszłe oraz warunkowe. Ustawa umożliwia również zabezpieczenie hipoteką roszczeń o odsetki i przyznane koszty postępowania, jeżeli nie uległy przedawnieniu.

Roszczenie o odsetki będzie jednak mogło korzystać z zabezpieczenia tylko wtedy, gdy wysokość odsetek została ujawniona we wpisie hipoteki. Jeżeli wpis będzie określał maksymalną wysokość odsetek, wówczas ich zmiana nie będzie wymagała zmiany wpisu w księdze wieczystej. Jedna hipoteka będzie mogła zabezpieczyć kilka wierzytelności. Oznacza to, że np. kredyty i pożyczki, udzielane przez różne banki na sfinansowanie jednego przedsięwzięcia, zostaną zabezpieczone wspólną hipoteką.

Więcej o zmianach w księgach wieczystych przeczytasz w najbliższej aktualizacji poradnika „Doradca Prezesa spółki z o.o.” z artykułu mec. Macieja Szupłata, z którego pochodzi powyższy fragment.

Czy nieważna umowa oznacza nienależne świadczenie?

Umowa, którą zawrzesz, może się okazać nieważna z różnych powodów, najczęściej są to powody formalne. Czy w konsekwencji świadczenia, które sobie nawzajem z kontrahentem spełniliście, są nienależne i podlegają zwrotowi? Nie zawsze.

Najlepszym przykładem na to jest zawarcie umowy o pracę przez członka zarządu ze spółką, jeśli w tej umowie spółkę reprezentował inny członek zarządu. Taka sytuacja stanowi naruszenie art. 210 ksh, czego skutkiem jest nieważność umowy. Choć nie ulega wątpliwości, że umowa w takim przypadku jest nieważna, to jednak praca została wyświadczona, zaś wynagrodzenie wypłacone.

Jak zatem postąpić w takiej sytuacji? Orzecznictwo sądowe jest w tej sprawie różne, odmienne są również poglądy specjalistów na ten temat. Moim zdaniem mimo, że umowa jest nieważna, doszło do zawarcia umowy o pracę i spółka nie może żądać zwrotu wypłaconego na rzecz członka zarządu wynagrodzenia.

Jak będzie w przypadku innych umów? Warto pamiętać, że często (przede wszystkim przy świadczeniu usług) zwrot świadczenia nie jest możliwy. A zatem żądaniu zwrotu pieniędzy będzie towarzyszyło żądanie zapłaty za wyświadczoną usługę lub dostarczony towar – choć tu podstawa może być różna, np. bezpodstawne wzbogacenie.

Więcej o zawieraniu umów przez spółkę przeczytasz w poradniku „Doradca Prezesa spółki z o.o.”.

Kiedy członek zarządu może otrzymać premię?

To trudne pytanie i wiele zależy od konkretnej sytuacji w spółce. Najtrudniej jest, jeśli umowa z członkiem zarządu mówi, że ma on prawo do premii, ale nie określa jej wysokości, przesłanek wypłacenia itp. Na to jednak są pewne sposoby…

Jeśli chodzi o wypłatę premii, to wszystko zależy od tego, jakie są podstawy jej wypłacania (oraz inne związane z tym kwestie, np. wysokość) określone w umowie z członkiem zarządu lub innym dokumencie, np. regulaminie premiowym dla członków zarządu. Jeśli takie zasady nie zostały nigdzie sprecyzowane, to moim zdaniem, z czystej ostrożności, o wysokości premii powinno zdecydować zgromadzenie wspólników w formie uchwały.

Warto jednak ustalić zasady wypłaty premii na przyszłość – to wspólnicy i członkowie zarządu muszą zdecydować, na jakiej zasadzie ma ona być wypłacana (np. automatycznie po spełnieniu jakichś kryteriów czy uznaniowo) i albo stworzyć zapisy regulujące tę kwestię (np. regulamin, zapis w umowie), albo zostawić tak, jak jest – premia będzie wtedy uznaniowa.

Więcej kwestiach związanych z wynagradzaniem członków zarządu przeczytasz w poradniku „Doradca Prezesa spółki z o.o.”.

Kiedy wspólnik nie dostanie od spółki pieniędzy?

Wspólnik musi się liczyć z tym, że nie zawsze otrzyma od spółki pieniądze, nawet jeśli mu przysługują, np. jako zapłata za świadczone na rzecz spółki usługi lub sprzedawane towary.

W jednej ze spółek, która chyliła się ku upadkowi, zdarzyła się taka właśnie sytuacja, wspólnicy próbowali „wyciągnąć” ze spółki wszelkie posiadane przez nią środki jako zapłatę za świadczenie usług czy dostarczenie nikomu niepotrzebnego towaru. Zapomnieli jednak, że zgodnie z art. 189 § 2 Kodeksu spółek handlowych wspólnicy nie mogą otrzymywać z jakiegokolwiek tytułu wypłat z majątku spółki potrzebnego do pełnego pokrycia kapitału zakładowego.

Pojęcie „wypłat” może być oczywiście różnie interpretowane, ale moim zdaniem należałoby je interpretować szeroko i wspólnicy spółki, o której była mowa powyżej, złamali prawo, odbierając pieniądze, zarząd spółki zaś złamał prawo poprzez ich wypłacenie. Co do tego, czy spółka mogła wypłacić te pieniądze, trwa obecnie spór sądowy. Niezależnie jednak jak on się rozstrzygnie, pamiętaj, żeby nie wypłacać wspólnikom żadnych środków, jeśli nie ma pełnego porycia kapitału zakładowego.

Więcej o funkcjonowaniu spółki w praktyce przeczytasz w poradniku „Doradca Prezesa spółki z o.o.”.

Jakie pełnomocnictwo potrzebne jest do nabycia udziałów?

Często udziały są zbywane lub nabywane przez pełnomocnika. W tej sytuacji konieczne jest właściwe pełnomocnictwo, w odpowiedniej formie, a konkretnie - w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi. Ostatnio byłem świadkiem sytuacji, gdy do transakcji nie doszło, gdyż sprzedający miał tylko pełnomocnictwo w zwykłej formie pisemnej.

Zgodnie z art. 180 Kodeksu spółek handlowych zbycie udziału, jego części lub jego ułamkowej części, a także zastawienie musi być dokonane w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi. Jeśli zatem sprzedajesz lub nabywasz udziały, pamiętaj o tym, aby z umową sprzedaży udziałów udać do notariusza, który poświadczy podpisy.

Tymczasem zgodnie z art. 99 Kodeksu cywilnego, jeśli do ważności czynności prawnej potrzebna jest szczególna forma, to pełnomocnictwo do dokonania tej czynności powinno być udzielone w tej samej formie. Jak więc widzisz, jeśli chcesz, by transakcja doszła do skutku, to pamiętaj, żeby pełnomocnictwo zostało udzielone co najmniej w formie z podpisami notarialnie poświadczonymi.

Więcej o obrocie udziałami przeczytasz w poradniku „Doradca Prezesa spółki z o.o.”.

Czy prokurent może wszystko?

Oczywiście nie może wszystkiego, ale czasem może w spółce więcej niż członek zarządu, zaś odpowiedzialność ma dużo mniejszą. Korzystają z tego często większościowi czy wręcz jedyni wspólnicy i zostają prokurentami we własnych spółkach. Dzięki temu praktycznie nie ponoszą odpowiedzialności, mają zaś pełną kontrolę nad spółką.

Zakres uprawnień prokurenta jest dość szeroki. Prokura upoważnia go z mocy prawa do wykonywania wszystkich czynności sądowych i pozasądowych, jakie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa spółki. A zatem prokurent może:
1) reprezentować spółkę przed sądem,
2) reprezentować ją na zewnątrz,
3) działać wewnątrz firmy.

Z kolei powinien uzyskać wyraźne upoważnienie (pełnomocnictwo do dokonania tej szczególnej czynności) na:
- zbycie przedsiębiorstwa lub dokonania czynności prawnej, na podstawie której - następuje oddanie go do czasowego korzystania (np. wydzierżawienie, ustanowienie na nim użytkowania),
- zbycie nieruchomości,
- obciążenie nieruchomości (np. hipoteką, zastawem)
(art. 1093 kc).

Szczególne znaczenie ma działalność prokurenta w spółce o zarządzie wieloosobowym. Wówczas, o ile umowa spółki nie stanowi inaczej, prawo reprezentacji przysługuje dwóm członkom zarządu łącznie lub członkowi zarządu wraz z prokurentem.

Więcej o funkcjonowaniu spółki w praktyce przeczytasz w poradniku „Doradca Prezesa spółki z o.o.”.