wtorek, 25 września 2007

Kiedy wspólnik może pozwać członka zarządu w imieniu spółki?

Zgodnie z przepisami ksh, każdy ze wspólników, niezależnie od ilości posiadanych udziałów, może żądać odszkodowania od członków zarządu (a także członków innych organów spółki) na rzecz spółki. Wspólnik żąda w tym przypadku odszkodowania na rzecz spółki, jeśli sama spółka nie złożyła pozwu przeciw sprawcy szkody, w ciągu roku od dnia ujawnienia czynu wyrządzającemu szkodę.

Jak może się bronić członek zarządu? To zależy od sytuacji, ale istnieje kilka sposobów obrony:
1) możesz podnieść zarzut przedwczesności, jeśli złożony on zostanie przed upływem roku od dnia ujawnienia czynu wyrządzającego szkodę (do tego czasu pozew może wytoczyć tylko spółka),
2) niezależnie od obrony „merytorycznej” możesz przy pierwszej czynności procesowej zażądać, aby sąd nakazał wspólnikowi złożenie kaucji na zabezpieczenie pokrycia grożącej Ci szkody. Wysokość i rodzaj kaucji określi sąd. Jeśli wspólnik nie złoży kaucji w wyznaczonym przez sąd terminie, pozew przeciwko Tobie zostanie odrzucony,
3) można doprowadzić do utraty przez powoda statusu wspólnika (np. poprzez jego wyłączenie), co spowoduje, że utraci on legitymację czynną (patrz wyrok Sądu Najwyższego z 23 lutego 2005 r., sygn. akt III CZP 89/04, opubl. OSNC 2006/1/6).

Niestety, jeśli to wspólnik wytoczy przeciwko Tobie takie powództwo, nie możesz powoływać się ani na przyznane Ci uchwałą wspólników absolutorium, ani na fakt, że spółka zrzekła się roszczeń o odszkodowanie. Jeśli jednak powództwo okaże się nieuzasadnione, a wspólnik, wnosząc je, działał w złej wierze lub dopuścił się rażącego niedbalstwa, to możesz zażądać naprawienia szkody.

Więcej informacji dotyczących możliwości działania mniejszościowego wspólnika w spółce z o.o. oraz o sposobach obrony przed takim działaniem znajdziesz w najbliższej aktualizacji Poradnika „Doradca Prezesa spółki z o.o.”.

czwartek, 20 września 2007

Kiedy spadkobierca wspólnika nie może wstąpić do spółki?

Zgodnie z art. 183 ksh umowa spółki może ograniczyć lub wyłączyć wstąpienie do spółki spadkobierców na miejsce zmarłego wspólnika. W tym jednak przypadku umowa spółki powinna określać warunki spłaty spadkobierców niewstępujących do spółki. Brak takiego postanowienia będzie skutkował bezskutecznością ograniczenia lub wyłączenia.

Umowa spółki może również wyłączyć lub w określony sposób ograniczyć podział udziałów między spadkobierców w przypadku, gdy zmarły wspólnik miał więcej niż jeden udział.

W jednym z najnowszych orzeczeń Sąd Najwyższy stwierdził, że: „Braki postanowienia umowy spółki w przedmiocie ograniczenia wstąpienia do spółki spadkobierców na miejsce zmarłego wspólnika brak określenia zasad ustanowionych ograniczeń, brak jakichkolwiek kryteriów w tym zakresie, nie są ustawowymi przesłankami przesądzającymi w art. 183 § 1 k.s.h. o bezskuteczności tego ograniczenia zastrzeżonego w umowie spółki. Przepis ten wyraźnie bowiem wiąże skuteczność omawianego ograniczenia zastrzeżonego w umowie spółki z określeniem w niej warunków spłaty spadkobierców nie wstępujących do spółki” (postanowienie SN z 17 maja 2007 r., sygn. akt III CZP 45/07, LEX nr 272485).

Orzeczenie to zapadło w sprawie, w której umowa spółki przewidywała ograniczenie możliwości wstąpienia następców prawnych na miejsce zmarłego wspólnika do grona udziałowców spółki oraz obowiązek, a także terminy dokonania spłaty pieniężnej na ich rzecz, nie określała jednak zasad ograniczeń ani nie wskazywała kryteriów w tym zakresie.
Zdaniem Sądu Najwyższego ww. braki nie przesądzają o bezskuteczności tego ograniczenia, gdyż zgodnie z art. 183 ksh skuteczne jest wyłączenie lub ograniczenie możliwości wstąpienia do spółki spadkobierców, jeśli:
1) znalazło się ono w umowie spółki,
2) określone tam zostały warunki spłaty spadkobierców.

Najciekawsze orzeczenia sądowe dotyczące działalności spółki z o.o. publikuję w każdej aktualizacji poradnika Doradca Prezesa spółki z o.o.

Kiedy możesz dokonać potrąceń wierzytelności wobec spółki z wpłatą za udziały?

Jeśli wspólnik ma wobec spółki wierzytelność, a jednocześnie spółka ma do niego roszczenie o wpłatę za przysługujące mu udziały (dzieje się tak najczęściej przy podwyższaniu kapitału zakładowego), to najwygodniej dla obu stron byłoby dokonać potrącenia. Niestety nie zawsze jest to możliwe.

Zgodnie z przepisami ksh wspólnik spółki z o.o. nie może potrącać swoich wierzytelności wobec spółki z wierzytelnością spółki względem niego, z tytułu należnej wpłaty na poczet udziałów, nie wyłącza to jednak potrącenia umownego (art. 14 § 4 ksh).

Z powyższego przepisu wynika więc, że potrącenie jest możliwe, tylko jeśli:
- dokona go spółka (a nie wspólnik) lub
- obie strony dokonają potrącenia w drodze umowy.

Wyczerpująco o wierzytelnościach w spółce z o.o. piszę w części Z12 poradnika. Zajrzyj tam koniecznie.

FACEBOOK