Jak pozbyć się trudnej wierzytelności?

Kiedyś doradzałem spółce z o.o., która miała wcześniej problemy z windykacją swoich wierzytelności. Po jakimś czasie prezes znalazł firmę, która nabywała długi, aby je potem egzekwować. Zadowolony z warunków szybko podpisał umowę. Już po fakcie okazało się, iż umowa była tak skonstruowana, że jeśli firma nie mogła odzyskać należności, to wierzytelność wracała do zbywcy, który był dodatkowo obciążany kosztami prowadzenia działań egzekucyjnych. Wniosek? Sprzedaż wierzytelności może być dla Ciebie doskonałym interesem – pamiętaj jednak, aby wcześniej dokładnie zapoznać się z zapisami umowy cesji!

Kiedy warto sprzedać wierzytelność? Jest to dobre rozwiązanie, gdy Twojej spółce trudno jest wyegzekwować od dłużnika należność, a nie masz czasu lub środków na prowadzenie postępowania sądowego. Jak znaleźć nabywcę? Warto szukać przede wszystkim wśród osób, które są dłużnikami dłużnika Twojej spółki. Taka osoba będzie bardziej zainteresowana jej nabyciem, gdyż będzie mogła skorzystać z potrącenia wierzytelności. Możesz zatem liczyć, że uzyskasz lepszą cenę za wierzytelność, niż gdybyś sprzedał ją bankowi lub firmie factoringowej.

Teraz parę słów o cesji. Przelew (cesja) wierzytelności polega na tym, że jeden podmiot sprzedaje drugiemu wierzytelność, którą posiada wobec osoby trzeciej. Na podstawie tej umowy dotychczasowy wierzyciel ustępuje miejsca osobie, z którą zawarł umowę cesji. Zawsze, gdy chcesz sprzedać wierzytelność, zawierasz umowę cesji wierzytelności.

Warto mieć świadomość, że sprzedajesz nie tylko prawo do żądania zapłaty od dłużnika, ale ogół praw, które przysługują Twojej spółce wobec niego, np. prawa żądania spełnienia świadczenia, zapłaty odsetek lub kary umownej na wypadek opóźnienia.

Uwaga! Nie każdą wierzytelność spółka będzie mogła sprzedać na opisanych zasadach (np. nie stosuje się tych zasad w przypadku wierzytelności zbywanych przez indos lub dokumentów na okaziciela – art. 517 kc).
Warto znać ograniczenia cesji. Cesja nie może być sprzeczna z:
- właściwością zobowiązania. Nie Ci wolno sprzedać wierzytelności, jeśli zmiana wierzyciela byłaby sprzeczna z charakterem zobowiązania, np. sprzedaż imiennej karty stałego klienta;
- przepisami mówiącymi wprost o zakazie zbywania wierzytelności, nie zbędziesz np. niektórych roszczeń wynikających z wyrządzenia szkody poprzez czyn niedozwolony (art. 449 kc), takich jak zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę, chyba że jest już wymagalne, zostało uznane na piśmie lub przyznane prawomocnym orzeczeniem;
- umową łączącą pierwotnego wierzyciela z dłużnikiem, w której została ograniczona lub wyłączona możliwość sprzedaży długu.

Zanim podpiszesz umowę cesji, dokładnie zapoznaj się z postanowieniami umowy, gdyż może się okazać, że nabywca wierzytelności tak zabezpieczy swoje interesy, iż – podo=bnie jak wspomniana spółka z o.o. - stracisz tylko czas i pieniądze, a w końcu sam będziesz musiał dochodzić należności od dłużnika!

Przy zawarciu umowy cesji szczególną uwagę zwróć na następujące jej zapisy:
- czy przelew jest definitywny czy też wierzytelność „wróci” do spółki, jeśli nabywcy nie uda się jej wyegzekwować;
- za jaką cenę sprzedajesz wierzytelność i kiedy Twoja spółka otrzyma pieniądze (niektóre firmy zechcą przekazać je diero po ich wyegzekwowaniu od dłużnika);
- czy masz obowiązek poinformowania dłużnika o przelewie;
- czy Twoja spółka odpowiada za wypłacalność dłużnika. Zasadniczo ponosi odpowiedzialność wobec nabywcy tylko za to, że wierzytelność spółce przysługuje, ale niektóre firmy wprowadzają do umowy zapis o tym, że będzie ponosić odpowiedzialność za wypłacalność dłużnika. Jeśli w umowie nie ma takiego zapisu, to spółka odpowiada tylko za to, że wierzytelność jej przysługuje;
- czy spółka ma obowiązek przekazać nabywcy dokumentację dotyczącą wierzytelności
i ewentualne zabezpieczenia.

Więcej o tym, na co musisz zwrócić uwagę, kupując lub sprzedając wierzytelność, przeczytasz w najbliższej aktualizacji poradnika „Doradca Prezesa spółki z o.o.”.