W jakiej formie należy zawrzeć umowę?

Większość umów jest ważna, nawet jeśli zawrzesz je w formie ustnej. Jednak to, co jest zasadą na gruncie przepisów, traktuj w praktyce jako wyjątek i wszystkie umowy zawieraj co najmniej w zwykłej formie pisemnej. Kieruj się zasadą, że podpisany dokument jest więcej wart niż dziesięciu świadków, licz się z tym, że w każdej chwili możesz się z kontrahentem spotkać w sądzie.

Co się stanie, jeśli zamiast na piśmie zawrzesz umowę ustnie? Jeżeli przepisy zastrzegają dla czynności prawnej formę pisemną, czynność dokonana bez zachowania tej formy, a więc ustnie, jest nieważna tylko wtedy, gdy ustawa przewiduje rygor nieważności. Co do zasady, ważna będzie więc umowa zawarta ustnie, jednak trudno będzie udowodnić jej zawarcie, ponieważ w ewentualnym sporze sądowym nie jest dopuszczalny dowód ze świadków ani dowód z przesłuchania stron na fakt dokonania danej czynności. Z takiego dowodu będziesz mógł skorzystać:
- jeśli obie strony wyrażą na to zgodę,
- gdy żąda tego konsument w sporze z przedsiębiorcą albo
- jeżeli fakt dokonania czynności prawnej będzie uprawdopodobniony za pomocą pisma,
- w każdym sporze między Tobą a innym przedsiębiorcą.

W przypadku, gdy umowę zawartą pomiędzy przedsiębiorcami bez zachowania formy pisemnej jedna strona niezwłocznie potwierdzi w piśmie skierowanym do drugiej strony, a pismo to zawiera zmiany lub uzupełnienia umowy, niezmieniające istotnie jej treści, strony wiąże umowa o treści określonej w tym piśmie, chyba że druga strona niezwłocznie wyraziła sprzeciw na piśmie.

Umowę z podpisami notarialnie poświadczonymi masz obowiązek zawrzeć tylko jeśli wymaga tego konkretny przepis prawny. Najczęstsze przykłady takiej umowy to:
1) zbycie lub wydzierżawienie przedsiębiorstwa albo ustanowienie na nim użytkowania,
2) zbycie lub zastawienie udziału.

Umowę w formie aktu notarialnego masz obowiązek zawrzeć tylko jeśli wymaga tego konkretny przepis prawny. Przykładem takiej umowy jest umowa sprzedaży nieruchomości. Jeśli umowę, co do której przepisy wymagają, by została zawarta w tej formie, zawrzesz w formie ustnej, zwykłej pisemnej lub z podpisami notarialnie poświadczonymi, umowa taka będzie nieważna.

Zawarcia umowy pisemnej z datą pewną przewidują nieliczne przepisy, np. przy zawarciu umowy o ustanowieniu zastawu na prawie (art. 329 kc). Niekiedy też zawarcie umowy w tej formie daje pewne przywileje, np. skuteczność zastrzeżenia własności rzeczy sprzedanej wobec wierzycieli kupującego.
Czynność prawna ma datę pewną w następujących przypadkach:
1) gdy fakt dokonania czynności został stwierdzony w jakimkolwiek dokumencie urzędowym – od daty dokumentu urzędowego;
2) w razie umieszczenia na obejmującym czynność dokumencie jakiejkolwiek wzmianki przez organ państwowy, organ jednostki samorządu terytorialnego albo przez notariusza – od daty wzmianki;
3) w razie śmierci jednej z osób podpisanych na dokumencie datę złożenia przez tę osobę podpisu na dokumencie uważa się za pewną od daty śmierci tej osoby.